bag(-atel)

.
Enkel omwille van het oud zeer uit Gerenderde knoken met de 'tas van het seizoen'.

IT-BAG

UIT:
Brillen zijn de nieuwe it-bag (Nu.nl, 27 juli 2008)

CONTEXT:
'C'est brilliant' was de show die zondag op de Amsterdam International Fashion Week hoge ogen gooide. Brillen en jonge ontwerpers gingen gezamenlijk de catwalk op onder het motto dat de bril - met of zonder zon - de nieuwe IT-BAG is.

BETEKENIS:
onmisbaar modeaccessoire

UITSPRAAK:
[IT-bèèg] (met de g van 'goal')

WOORDFEIT:
Een it-bag is een tas van een bekend (duur) modemerk waar je - als je trendgevoelig bent - op een zeker moment mee gezien móét worden. De hotheid van zo'n tas duurt maar kort, vaak niet eens een modeseizoen. It is hier het Engelse voornaamwoord 'het'. De term is rond 1990 bedacht; vooral in de jaren negentig was dit een bekend verschijnsel. De tassenmarkt is sindsdien veranderd en de it-bag neemt in belang af, omdat het modellenaanbod tegenwoordig diverser en persoonlijker is. Kennelijk worden nu brillen als nieuwe must-have gezien en wordt it-bag daarvoor als metafoor gebruikt.




Alweer dankzij KriQ
.

'jansaliegeest' - heuh?

.
Het KriQ Mediawoord van vandaag:


JANSALIEGEEST
UIT:
Stap in het duister door Jan Hoedeman (de Volkskrant, 22 augustus 2008)

CONTEXT:
In het Torentje maakt Lubbers zich zorgen en stuurt een conceptbriefje aan zijn 'amici' Van Aardenne en Ruding, met de meest prangende vragen die hij zelf van een antwoord voorziet. 'Hebben de Olympische Spelen een meerwaarde buiten de directe economische effecten? Antwoord: ja, het is een onderdeel van de bestrijding van de JANSALIEGEEST. Alles afwegend ben ik tot de conclusie gekomen dat wij ons moeten kandideren.'

BETEKENIS:
lamlendigheid, futloos karakter

UITSPRAAK:
[jan-SA-lie-geest]

WOORDFEIT:
Jan Salie, zo zegt het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT), was een 'typische naam voor een flauw en lauw, of suf en saai, slaphandig en slaphartig manspersoon'. Salie verwijst naar saliemelk, een bijzonder flauwe, zoetige drank (melk met het kruid salie erin) die vroeger vaak als geneesmiddel werd gebruikt.
De figuur Jan Salie is algemeen bekend geworden door De klucht van Jan Saly uit 1622, geschreven door W.D. Hooft (niet te verwarren met P.C. Hooft), en Jan, Jannetje en hun jongste kind (1842) van E.J. Potgieter. Potgieter typeerde Jan Salie als een Nederlander zonder fut en energie. Daaruit ontstond de term jansaliegeest, waarin geest 'karakter' betekent.

---

Allez ... 't Zal wel. Maar dat wordt hier bij ons niet gebruikt. Wij hebben daar andere woorden voor.

.

bringen - brocht - gebrocht

.
Elke werkdag krijg ik van Lenthe KriQ een berichtje met de verklaring van een woord.

Vandaag gaat het over 'DOORWROCHT'
Het stukje etymologie dat er telkens bij komt, is 't leukste.


WOORDFEIT:
Ergens in de achttiende eeuw is in het Nederlands het werkwoord wrochten ontstaan. Dat is nieuw gevormd bij het voltooid deelwoord gewrocht, dat al wél bestond, maar dan als verouderde - en niet meer herkende - verledentijdsvorm van werken. Dat werkwoord had ooit de onregelmatige vervoeging wrocht - gewrocht, die enigszins vergelijkbaar is met brengen - bracht - gebracht en denken - dacht - gedacht. En daarbij is dan ook nog r-metathesis ('verspringing' van de r) opgetreden.
Doorwrocht is ontstaan als voltooid deelwoord van het werkwoord doorwérken: 'in allen dele grondig bewerken', zoals de grote Van Dale het omschrijft.


In mijn Waas' dialect wordt gezegd:

• bringen - brocht - gebrocht
• denken - docht - gedocht

En nu weet ik dus iets meer over de oorsprong van die vorm.
En ... dat we blijkbaar een beetje achterop hinken in de taalevolutie-race óf dat we karaktervolle babbelaars zijn en wars van overbodige aanpassingen.
Waaslanders en anderen die met '-ocht' opgebrocht zijn, sta mij bij en verdedigt ons!
.

kakOfonie

Het KriQ Mediawoord van vandaag:






'Lapsus' was 't woord van eergisteren ...
Toe-die-doe-die-doe ...

Over-?

.

Ooit zou ik de Bijbel van begin tot eind willen lezen.
De taal roept weer begrippen op:

• krachtdadigheid
• passie
• over-? .... allez ... hoe zeg je dan nu weer? ... over-?
  “overgeefsel” kreeg ik als suggestie
  Al klopt het evengoed, houd ik het toch op
  overgave

14 Vervloekt is de dag waarop ik ben geboren,
de dag waarop mijn moeder mij baarde.
Die dag mag niet gezegend zijn.
15 Vervloekt is de man die mijn vader het goede nieuws bracht,
en riep: “U hebt een kind, een jongen!”
16 Het zal die man vergaan
als de steden die de HEER meedogenloos verwoestte.
Hij hoort kreten om hulp in de morgen,
krijgsgeschreeuw op het middaguur.
17 Had hij me maar in de schoot gedood,
dan was mijn moeder mijn graf geworden,
dan was haar schoot voor altijd zwanger gebleven.
18 Waarom moest ik de moederschoot verlaten?
Ik heb alleen maar verdriet en pijn,
ik slijt mijn dagen in schande.’

Jeremia 20:14

KriQ had het vandaag over Jeremiëren.

.